Άρθρο του Μιχάλη Σακελλαρίου
Είναι ώρες και στιγμές που το ανθρώπινο σώμα θα νιώσει κουρασμένο. Οι μύες και τα νεύρα καταβεβλημένα θα αποζητήσουν λίγη ανακούφιση από τις αλλεπάλληλες κυματικές εντάσεις, το μυαλό υπερφορτωμένο με λίστες υποχρεώσεων, φροντίδες ντυμένες με ανησυχίες και συνάμα εξουθενωμένο από μικρούς και μεγάλους πανικούς θα αφεθεί σε κατάσταση stand by να βαλτώσει μέσα στα ατάραχα νερά του κομφορμισμού και της συμβατικότητας.
Είναι οι στιγμές εκείνες που τα μάτια δεν θέλουν να δουν παράξενα χρώματα και τα αφτιά δεν θέλουν να συλλάβουν καινούργιους και περίεργους ήχους. Θέλουν μόνο να ακούσουν την αντήχηση αυτών που ήδη ξέρουν, να ευχαριστηθούν με εκείνα που τακτοποιούν τον κόσμο χωρίς αστερίσκους και εξαιρέσεις, στα απλά ασπρόμαυρα κουτάκια της παιδικής ηλικίας, τότε που η διαδικασία της κρίσης ήταν ατροφική ή εντελώς ανύπαρκτη. Από εδώ το καλό, από εκεί το κακό.
Τότε βρίσκει χώρο το χιούμορ που ισοπεδώνει ανθρώπινες προσωπικότητες, συνθλίβει συναισθήματα, που τσουβαλιάζει διαφορετικότητες και τις αδειάζει σε κάδους σκουπιδιών σαν υλικά ακατανόητα, δυσκολοχώνευτα και γι’ αυτό περιττά.
Με μια καλή πρόθεση θα ξεκινήσουν όλα. Έτσι για να γελάσουμε. Σε χιουμοριστικά banners στα σόσιαλ, σε αστειάκια στις παρέες, καλοπροαίρετα πειράγματα, ακόμη και σε θεατρικές σκηνές. Η εύσωμη γυναίκα, ο εξαθλιωμένος μετανάστης με το πιο σκούρο δέρμα, η βιασμένη κοπέλα, η τρανς ταυτότητα, ο ρομά, ο θηλυπρεπής άντρας, την ώρα που θα γίνουν αντικείμενα χλευασμού, “χάριν αστειότητας”, την ίδια στιγμή τούς αφαιρείται με τρόπο βάναυσο κάθε ανθρώπινη ιδιότητα. Καθίστανται toys, σαν τις άψυχες κούκλες των μικρών παιδιών που αν και ακρωτηριασμένες, παραμένουν χαμογελαστές γιατί δεν αισθάνονται τίποτα.
Από εκεί και μετά τα γέλια σταματούν και ξεκινά το σκοτεινό μονοπάτι του Ρατσισμού. Ο έφηβος θα μεταφέρει αυτές τις αντιδράσεις στο σχολείο του, ο απαίδευτος στον εργασιακό και κοινωνικό του χώρο. Θα θεωρήσουν δικαίωμά τους να επικρίνουν, να χλευάσουν, να εξαπολύσουν τοξικό μίσος απέναντι σε αυτό που δεν τους μοιάζει ή που αντίθετα, σε αυτό με το οποίο η ομοιότητα τούς τρομάζει.
Το χιούμορ αυτού του είδους δεν είναι αθώο. Αντίθετα, αθωώνει και στη συνέχεια νομιμοποιεί τη Βία. Είναι το καύσιμο που συντηρεί τα στερεότυπα ενεργά, ο καταλύτης που τους επιτρέπει να διαιωνίζονται στο χρόνο, ώστε να αναπαράγονται ατόφιες οι ισχύουσες σχέσεις εξουσίας και να συντηρούνται τα κυριαρχικά μοτίβα.
Η ισχύς και η επιθετικότητα καθίστανται αρετές μιας πατριαρχίας που θα αναλάβει να καθαρίσει τον κοινωνικό ιστό από τα ενοχλητικά ζιζάνια, τα οποία χαλάνε το μύθο της ομοιογένειας.
Είναι αυτή η ταυτότητα που κάνει τα μέλη της να αισθάνονται ασφαλή, που υπόσχεται παραδείσους και κολάσεις, όμως πρώτα θα τους ζητήσει ένα μεγάλο αντίτιμο. Την πλήρη υποταγή και υπακοή στο κυρίαρχο μοντέλο. Και γι αυτό με τόση ευκολία κατακρεουργούν ανθρώπους γύρω τους. Γιατί πολύ νωρίτερα το είχαν ήδη κάνει στις συνειδήσεις τους, στις ιδιοσυγκρασίες τους, στους μικρούς τους εαυτούς.
*Ο Μιχάλης Σακελλαρίου είναι φιλόλογος και συγγραφέας
