Η πρεμιέρα του καθηγητή Γκίκα Μαγιορκίνη στην “καρέκλα” που είχαμε συνηθίσει τον Σωτήρη Τσιόδρα μπορεί να έγινε, όπως εξήγησε ο Βασίλης Κικίλιας, ως προσωπική επιλογή (…) του πρωθυπουργού επειδή πρόκειται για νέο επιστήμονα, με επικοινωνιακό ταλέντο που μπορεί να προσεγγίσει τις νεότερες ηλικίες (ως ευάλωτες στην “χαλαρότητα”), κατά άλλους, ωστόσο, αποκαλύπτει πως οι ρωγμές στις σχέσεις του εμβληματικού “spokesman” της πανδημίας με το Μέγαρο Μαξίμου είναι εμφανείς.
Η επιστροφή του Σωτήρη Τσιόδρα στην τακτική ενημέρωση ανακοινώθηκε μετά την τελευταία τηλεδιάσκεψη και καθώς διαπιστωνόταν η αλματώδης αύξηση των κρουσμάτων και η έλευση του δεύτερου κύματος της πανδημίας. Ωστόσο, αυτή την εβδομάδα δίπλα στον υφυπουργό Πολιτικής Προστασίας Νίκο Χαρδαλιά βρέθηκε ο κ. Μαγιορκίνης. Η σχέση των δύο, παρά τα προσχήματα που τηρήθηκαν, ήταν μάλλον άνιση, καθώς ο κ. Χαρδαλιάς μονοπώλησε τον λόγο ακόμα και σε θέματα επιστημονικής διάστασης, ο δε νέος καθηγητής και μέλος της επιτροπής υπήρξε ιδιαίτερα φειδωλός και προσεκτικός στις αναφορές του.
Οι πληροφορίες του libre θέλουν τον κ. Τσιόδρα να αμφιταλαντεύεται σχετικά με την πιθανή επιστροφή του στις συνεντεύξεις Τύπου από την επόμενη εβδομάδα. Το πιθανότερο είναι πως θα “υποκύψει”, τελικά, καθώς δεν θέλει να θέσει σε κίνδυνο την γενική εικόνα αλλά και την σχέση του με την κυβέρνηση και τον πρωθυπουργό, η δυσαρέσκειά του, όμως, για συγκεκριμένους χειρισμούς είναι γνωστή στην επιστημονική κοινότητα.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε άλλωστε, επ΄ αυτού, το ρεπορτάζ της Τασούλας Επτακοίλη στην “Καθημερινή”, στο οποίο, για πρώτη φορά, καθηγητές και ειδικοί που είναι μέλη της επιτροπής του υπουργείου Υγείας αναφέρονται στις διαφωνίες τους σχετικά με το πως χειρίστηκε η κυβέρνηση την επιστροφή στην “κανονικότητα” μετά την καραντίνα.
«Αν γίνει κατανοητό ότι η επιτροπή απλώς εισηγείται, ενώ η κυβέρνηση αποφασίζει, λαμβάνοντας υπ’ όψιν και παραμέτρους πολιτικές και οικονομικές, τότε οι περισσότεροι θα συμφωνήσουν πως σε γενικές γραμμές κάναμε καλά αυτό που μας ανατέθηκε. Τα λάθη και οι αστοχίες είναι μέσα στο παιχνίδι», λέει στην «Κ» ο καθηγητής Παθολογικής Φυσιολογίας Λοιμώξεων της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών Νικόλαος Σύψας. «Εννοώ πως οι κυβερνητικές αποφάσεις δεν παίρνονται με κριτήρια αμιγώς επιστημονικά. Αν ήταν στο χέρι μας, για παράδειγμα, θα λέγαμε “κλείστε τα σύνορα”, “να μη λειτουργήσει κανένα κέντρο διασκέδασης” κ.ο.κ. Αυτό όμως δεν είναι εφικτό. Δεν μπορεί να καταστραφεί η οικονομία και να πεινάσει ο κόσμος. Στην ερώτησή σας περί χάσματος, τώρα, ρήξη δεν υπάρχει. Διαφορετικές απόψεις και διαφωνίες, ναι. Ακόμα και μεταξύ μας. Είκοσι πέντε άνθρωποι είμαστε, δεν μπορούμε να γίνουμε… Βόρεια Κορέα».
Στο ρεπορτάζ της “Κ” αναφέρονται συγκεκριμένα παραδείγματα διαφωνίας σχετικά με τον προσδιορισμό των κρουσμάτων, όσο και, ειδικότερα, στα μέσα μαζικής μεταφοράς:
Δεν έλειψαν και κάποια παρατράγουδα με τον ΕΟΔΥ. Οπως οι ανακοινώσεις για τα «αυτοβούλως προσερχόμενα κρούσματα», όρο που οι επιστήμονες δεν γνώριζαν ότι θα χρησιμοποιηθεί και ουδέποτε είχαν συζητήσει. Συχνά η επιτροπή δεν είχε στα χέρια της επικαιροποιημένα δεδομένα για τα κρούσματα και την κατανομή τους ανά την επικράτεια. Τους ζητούσαν, δηλαδή, να προτείνουν λύσεις χωρίς να έχουν σαφή εικόνα για το μέγεθος του προβλήματος. Γνωμοδότηση στα τυφλά…
Πρέκυψαν όμως και ζητήματα επιστημονικής φύσεως, όπως η κακή, μερικές φορές, ποιότητα των στοιχείων που τους παρείχε ο ΕΟΔΥ. Η εμμονή του να κρατηθεί χαμηλός ο δείκτης αναπαραγωγής του ιού, ο περίφημος R0, επίσης προκάλεσε δυσθυμία σε πολλούς. «Στις 28 Ιουλίου μας ενημέρωσαν ότι ο R0 ήταν πολύ χαμηλός, μόλις 0,41. Αυτό μας δημιούργησε έναν εύλογο εφησυχασμό, ότι όλα πάνε καλά, ότι η επιδημία σβήνει, ενώ στην πραγματικότητα η πορεία ήταν επικίνδυνα ανοδική», αναφέρει ένας εκ των ειδικών.
Αλλη μία απόδειξη των όχι σπάνιων δυσλειτουργιών ανάμεσα στην επιτροπή και την κυβέρνηση είναι όσα συμβαίνουν στο μετρό και στα λεωφορεία. «Εχουν αποκλείσει ορισμένα καθίσματα ώστε οι καθήμενοι επιβάτες να τηρούν τις αποστάσεις. Αντίθετα κάτι τέτοιο δεν ισχύει για τους όρθιους, που είναι πολύ περισσότεροι. Συμπερασματικά, λοιπόν, φαίνεται ότι πιστεύουν πως ο ιός μεταδίδεται μεταξύ των καθήμενων και όχι των όρθιων. Ομως αποκλείοντας καθίσματα πυκνώνουν τις τάξεις των όρθιων», ήταν η ενδιαφέρουσα επιδημιολογική παρατήρηση που συζητήθηκε –μεταξύ σοβαρού και αστείου– από τα μέλη της επιτροπής σε μία από τις θερινές τηλεδιασκέψεις τους. Προφανώς κανείς δεν τους ρώτησε για το savoir faire της λειτουργίας των μέσων μαζικής μεταφοράς…
Οι καθηγητές επισημαίνουν, μάλιστα, και την αποτυχία της ενημερωτικής καμπάνιας σχετικά με την πανδημία (καμπάνια Πέτσα), κάτι που πρόσφατα είχε θίξει δημοσίως ο κ. Σύψας λέγοντας “δεν καταφέραμε να πείσουμε”.
Για παράδειγμα ο καθηγητής Μάριος Λαζανάς επισημαίνει, σύμφωνα με την “Κ”:
Και ο κ. Λαζανάς θεωρεί λάθος το ότι η τακτική ενημέρωση των πολιτών σταμάτησε στην αρχή του καλοκαιριού. «Μεγάλο σφάλμα, πράγματι. Ουσιαστικά έτσι κάναμε ένα βήμα πίσω. Ο κόσμος έμεινε με την εντύπωση ότι η πανδημία πέρασε, ενώ παράλληλα φούντωσε η συνωμοσιολογία και το πεδίο έμεινε ελεύθερο για τους αρνητές του ιού. Εγώ δεν θα ρίξω το φταίξιμο στους πολίτες, χωρίς να αρνηθώ ότι έχουν μερίδιο ευθύνης όσοι δεν τηρούν τα μέτρα. Ας είμαστε ειλικρινείς: η πολιτεία φταίει, που δεν μπόρεσε να τους πείσει. Υπήρξαν όμως και άλλες δυσλειτουργίες του κρατικού μηχανισμού. Ο ΕΟΔΥ όφειλε να έχει κάνει περισσότερους ελέγχους, ώστε να γνωρίζουμε ποια είναι η ακριβής επίπτωση της COVID-19 σε κάθε νομό, σε κάθε πόλη. Είναι άδικο να εφαρμόζονται οριζόντια μέτρα και η Φωκίδα, για παράδειγμα, που δεν έχει περιστατικά, να υφίσταται ό,τι η Αθήνα ή η Χαλκιδική που είναι στο κόκκινο», συνεχίζει ο συνομιλητής μου. «Και κάτι άλλο: δεν ξέραμε τι γίνεται κάθε καλοκαίρι στη Μύκονο και στην Πάρο; Δεν ξέραμε ότι τα νέα παιδιά κάθε χρόνο επιστρέφουν από τις διακοπές τους με ιογενείς λοιμώξεις; Δεν έπρεπε να το έχουμε προλάβει; Υπάρχει και η ευρωπαϊκή ευθύνη. Κανείς δεν αμφιβάλλει ότι έπρεπε να γίνει άνοιγμα του τουρισμού και είναι γεγονός ότι από τους ελέγχους στα αεροδρόμια δεν προέκυψαν πολλά κρούσματα. Δεν έπρεπε να έχει θεσπιστεί ένα ευρωπαϊκό διαβατήριο υγείας; Για να ταξιδέψεις στη Λατινική Αμερική πρέπει να διαθέτεις βεβαίωση ότι έχεις εμβολιαστεί για τον κίτρινο πυρετό. Τέλος, για να έρθω στα χερσαία σύνορά μας: το πρόβλημα κατά τη γνώμη μου ξεκίνησε από τους εισερχόμενους από την Αλβανία, η οποία είναι πολύ επιβαρυμένη επιδημιολογικά. Και αυτό θα έπρεπε να το έχουν προλάβει. Δεν το έκαναν. Και ιδού πού φτάσαμε», επισημαίνει ο Μάριος Λαζανάς.
