Αν και πολλοί προσπερνάνε τον ξεσηκωμό των τελευταίων χρόνων ενάντια στην κλιματική αλλαγή ως άλλη μια «μόδα» που έρχεται και παρέρχεται, η ιστορία μας λέει πως οι άνθρωποι δεν άρχισαν να νοιάζονται για την προστασία του περιβάλλοντος επειδή μια μέρα τους το είπε η Greta Thunberg.
Απεναντίας, το δεύτερο μισό τους 20ου αιώνα, που αποτελεί έτσι κι αλλιώς μια από τις πλέον επαναστατικότερες περιόδους που έχει διανύσει ποτέ η ανθρωπότητα, χαρακτηρίστηκε από μια συλλογική επαγρύπνηση των ανθρώπων σχετικά με ζητήματα οικολογίας.
Οι φοιτητές και μαθητές, μάλιστα, έπαιξαν για άλλη μια φορά καταλυτικό ρόλο στην εξέγερση της κοινωνίας απέναντι στην συστηματική μόλυνση του περιβάλλοντος, κάτι που αποδείχτηκε περίτρανα από την συμβολή τους στις μεγαλύτερες οικολογικές διαμαρτυρίες της νεότερης παγκόσμιας ιστορίας, και από την πίεση που άσκησαν για την ένταξη της προστασίας του περιβάλλοντος στην πολιτική ατζέντα των κυβερνήσεων.
1. Διαμαρτυρία για την πετρελαιοκηλίδα της Santa Barbara
Ήταν 1969 όταν χύθηκαν 3 εκατομμύρια γαλόνια πετρελαίου στην ακτή της Σάντα Μπάρμπαρα, με τους φοιτητές από διάφορα πανεπιστήμια της Καλιφόρνια να αποφασίζουν να βάλουν ένα τέλος στην κρατική αδράνεια και σιωπή και να πάρουν το ζήτημα στα χέρια τους.
Το συγκεκριμένο ατύχημα είχε σοβαρότατες μάλιστα συνέπειες για την τοπική πανίδα, διότι σκότωσε περίπου 9.000 πτηνά, κάτι που πυροδότησε ακόμα περισσότερο την ειρηνική περιβαλλοντική διαμαρτυρία.
Η πορεία αυτή έγινε ξακουστή στα πέρατα του κόσμου, αποτελώντας ταυτόχρονα το εναρκτήριο λάκτισμα της πρώτης φάσης για άμεση οικολογική δράση από τις κυβερνήσεις των Ηνωμένων Πολιτειών.
2. Η πρώτη «Ημέρα της Γης»
Η γνωστή πλέον σε όλους μας παγκόσμια ημέρα της γης, που εορτάζεται κάθε χρόνο με τον ερχομό του Απριλίου κι έχει ως στόχο την ευαισθητοποίηση απέναντι σε ζητήματα περιβαλλοντικής προστασίας, ξεκίνησε κι αυτή από τα φοιτητικά έδρανα το 1970.
Στην καρδιά της πρώτης αυτής διαδήλωσης, όπου και συμμετείχαν πάνω από 1.500 φοιτητικά campus, βρέθηκε το Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν, γνωστό και για την πρωταγωνιστική του δράση στις διαμαρτυρίες ενάντια στον πόλεμο του Βιετνάμ.
Στα πλαίσια αυτά, η οικολογική οργάνωση ENACT (environmental action) εισήγαγε μια σειρά από 125 ομιλίες, εργαστήρια, συναυλίες και forum, με αποτέλεσμα να κερδίσει με το σπαθί της την προσοχή του διεθνούς τύπου, και να ανάγει εις βάθος χρόνου την πρωτοβουλία αυτή σε κανονική ετήσια παράδοση.
3. Η μάχη του Σιάτλ
Μια ανάσα πριν απ’ το μιλένιουμ, το 1999, 70.000 διαμαρτυρόμενοι κατάφεραν να εμποδίσουν την Οργάνωση Παγκόσμιου Εμπορίου του Σιάτλ της Ουάσινγκτον από το να πραγματοποιήσει ένα πολυαναμενώμενο meeting.
Στον πυρήνα της εξέγερσης βρισκόταν η μάχη κατά της παγκοσμιοποίησης, καθώς και οι οικολογικές καταστροφές που προκλήθηκαν σε χώρες του αναπτυσσόμενου κόσμου μέσω της Δυτικής επιχειρηματικότητας.
Η ιδιαιτερότητα του ακτιβισμού που αναδύθηκε τις μέρες εκείνες έγκειται στο ότι απέκτησε έναν ιδιαίτερα διασκεδαστικό τόνο, και μετατράπηκε γρήγορα σε γιορτή, με τους διαδηλωτές να φοράνε κοστούμια και να χορεύουν καθώς δημιουργούσαν μπλόκα στους δρόμους.
Η μάχη του Σιάτλ αποτέλεσε σε γενικές γραμμές τεράστια πηγή έμπνευσης για την οργάνωση αντίστοιχων διαδηλώσεων σε παγκόσμια κλίμακα.
4. Παγκόσμιες Απεργίες
Ε ναι, θα την βάλουμε και την Γκρέτα. Πως θα μπορούσαμε να μη βάλουμε άλλωστε το κορίτσι-σύμβολο στον αγώνα των νέων κατά των αρνητών της κλιματικής αλλαγής (ναι, για τον Trump μιλάμε).
Τον Σεπτέμβριο λοιπόν του περασμένου έτους, οι διαδηλώσεις για την υπερθέρμανση του πλανήτη έσπασαν κάθε ρεκόρ συμμετοχής, καθώς 7,6 εκατομμύρια άνθρωποι απ’ όλον τον κόσμο βγήκαν στους δρόμους να διαμαρτυρηθούν για την κατάσταση συναγερμού στην οποία βρίσκεται ο πλανήτης γη.
Ως γνωστόν, η αντίδραση αυτή προκλήθηκε από την ακτιβιστική δράσης της Γκρέτα Τίνμπεργκεν, η οποία κατά τη διάρκεια της άνοιξης του ίδιου έτους, προέβη σε μια σειρά καθιστικών διαμαρτυριών έξω από το σουηδικό κοινοβούλιο τις ώρες που θα έπρεπε να είναι στο σχολείο, καθιστώντας κι αυτή την διαμαρτυρία μαθητικής προελεύσεως.
5. Ποδοσφαιρικός αγώνας μεταξύ Harvard και Yale
Συνέχεια στην προηγούμενη κινητοποίηση έδωσαν τον ίδιο μήνα οι μαθητές του Harvard και του Yale, οι οποίοι καθυστέρησαν για 30 ολόκληρα λεπτά το ημίχρονο ενός ποδοσφαιρικού ματς, με μερικούς εξ’ αυτών να φέρουν ένα πανό που έγραφε: «Κανένας δεν κερδίζει· το Γέιλ και το Χάρβαρντ συμμετέχουν στην κλιματική αδικία».
Στο στόχαστρο της διαμαρτυρίας βρισκόταν η αδιαφορία των Πανεπιστημίων ως προς την ευαισθητοποίηση των φοιτητών για την κλιματική αλλαγή, καθώς και η τάση των ελιτ πανεπιστημιακών ιδρυμάτων να υποστηρίζουν βιομηχανίες που συμβάλλουν ενεργά στην καταστροφή του πλανήτη.
Ντορίνα Παπαγεωργίου
